نفت و منشاٌ آن
پس از هفت سال کاوش در حدود 100 سال پیش یعنی در سال 1287 شمسی (مطابق 1908 میلادی) اولین چاه نفت در عمق 360 متری در شهرمسجد سلیمان به نفت رسید و با تولید روزانه 2300 بشکه نفت خام فعالیت خود را ادامه داد. بر این اساس ایران اولین کشوری است که در خاورمیانه اقدام به اسخراج نفت کرده است. در آن دوران آمریکا و روسیه صادر کنندگان عمده نفت بودند. از این کشف شرکت British pertroleunپس تشکیل شد و به صورت مشارکتی اقدام به تولید و صادرات نفت ایران کرد
چهار سال پس از حفر اولین چاه. اولین محموله نفت از ایران صادر شد و تا سال 1933 که قرار داد درسی لغو شد میزان
14,756,000نفت از این چاه ها صادر شده بود.
نفت مخلوطی از روغن های معدنی هیدروکربنی است که منابع آن در اعماق زمین هستند. این مخلوط جادویی از برش های مختلفی تشکیل شده است در صورتی که در این معدن (مخزن یا چاه) هیدروکربن های بسیار سبک وجود داشته باشد . آن مخزن گاز طبیعی خواهد بود . در صورتی که مخلوط از ترکیبات هیدروکربن سبک (گاز) و متوسط (مایع) و مقداری ترکیبات سنگین تشکیل شده باشد نفت خام های سبک تا سنگین به وجود خواهد آمد که روش های اسخراج و برداشت از آن ها تفاوت های فنی مشخصی دارد
تقسیم بندی هیدروکربن های سبک و سنگین
چگونه تشکیل نفت همیشه مورد سوال بوده است و نظریات متفاوتی در مورد در مورد آن مطرح شده است. در این بین. دو نظریه منشا معدنی و آلی مشهور می باشد. نظریه منشا معدنی در اولین قرن 20 بسیار مورد توجه قرار گرفت که دلیل آن آزمایش های انجام شده توسط برتوله و تایِید آن ها توصت مندلیف. موآسان .ساباتیه و ساندرنس بود. این آزمایش ها عبارت بودند از واکنش فلزات قلیایی و دی اکسید کربن در دمای بالا و تولید کاربیدهای فلزی و سپس واکنش این کاربید ها با آب جهت تولید استیلن و پلیمر شدن آن در حضور کاتالیست مناسب اما خیلی زود این نظریه دچار مشکل شد. اول این که دمای پوسته زمین برای انجام چنین واکنش هایی بسیار پایین است. دوم این که اصولا فلزات قلیایی مورد نظر پوسته زمین وجود ندارند . از همه مهم تر این که در نفت ترکیبات فعالی وجود دارد که در غیر منبع آلی هیچ منشاء دیگری نمی تواند داشته باشد از طرفی دیگر همیشه در حین استخراج نفت. بقای جانوران همراه با نفت از چاه خارج می شوند. براساس این نظریه خیلی سریع کنار گذاشته شد و نظریه منشاء آلی برای نفت کاملا پذیرفته شد این نظریه باید به پرسش های مختلفی پاسخ می داد. از جمله این که مواد آلی اولیه از کجا آمده اند . چگونه در بین لایه های رسوبی حفظ شده ودر طی چه زمانی به نفت تبدیل شده اند در ادامه این بحث به این سوالات پرداخته میشود
مواد آلی اولیه و از جانوران دریایی از جمله پلانگتون ها که تا عمق 100 متری که نور خورشید در آب نفوذ می کند حضور
داشته اند سرچشمه می گیرد در واقع لایه های رسوبی و تغییرات شرایط اقلیم باعث محبوس شدن این موجودات در بستر زمین شده است . علاوه بر این آب های رودخانه ها نیز هوای مواد هیومیک(Humuque) بوده که ساختار هیدروکربنی دارد بازمانده مواده پلانگتونی که از تجمع باکتری های هوازی در حین سقوط به کف اقیانوس عبور کرده و به بستر اقیانوس رسید و توسط ذرات رسوبی مانند شن و ماسه و رس و آهک از حمله باکتری های هوازی در امان ماننده اند توسط باکتری های بی هوازی اکسیژن زدایی شده و به هیدروکربن تبدیل شده اند. ماده ها هیدرو کربنی اولیه تشکیل شده بسیار غلیظ بوده وkerogen نامیده می شود. این مجموعه تغییر و تحولات Diagnesis نامیده شده و از اعماق 1 متری زمین تا 10000متری زمین طی 5 تا 10 هزار سال تحت دما و فشار مناسب انجام شده است

تشریح چگونگی تشکیل نفت
مواد معدنی هیروکربن (سنگ مادر Rock Source)در اثر فشار های مختلف در پوسته پس از تشکیل لایه های رسوبی فشرده شده
زمین آب و نفت از سنگ مادر خارج شده به داخل سنگ های متخلخل (سنگ مخزن ) نفوذ می د کند در صورتی که این مسیر حرکت به سوی سطح زمین باشد باعث ایجاد مخازن یا چشمه های نفت یا قیر می شود. کشف نفت در گذشته از طریق یافتن نشانه های سطحی نفت گاز و روش های غیر طبیعی انجام می شود امروزه اغلب اینگونه موارد کشف شده است و باید به کمک روش های زمین شناسی و ژئوفیزیکی نفت را در عماق بسیار زیاد زمین کاوش کرد

فرآیند پالایش نفت و مشتقات نفتی
نفت خام یک ماده شیمیایی ساده نیست بلکه از هزاران نوع مولکول پرافینی نفتی و آروماتیک و مقدار کمی ترکیبات گوگردی نبتروژن دار و اندکی ترکیبات فلزات سنگین تشکیل شده است این مواد برای قابل استفاده شدن باید از یکدیگر جداسازی شوند معمولا نفت خام به سه دسته از مواد جداسازی می شود
- فرآورده های نهایی مانند نفت سفید بنزین نفت گاز
- میان فراورده هایی مانند برش لوب کات(که خوراک واحد روغن سازی است)یا باقی مانده برج تقطیر در(V.B) (خوراک واحد قیرسازی است) می باشد
- فرآورده های جنبی که خوراک واحد های پتروشیمی است
از این سه دسته مواد.دسته اول در وسایل نقلیه مصارف صنعتی و… استفاده میشوذ.دسته دوم به روغن هاس رونکار و قیر تبدیل میشود(البتهV.B را می توان از طریق رقیق کردن با مواد سبک تر به نفت کوره که یک سوخت می باشد تبدیل کرد)درصورتی که(V.B)به قیر تبدیل شود کاربرد های مختلف به کار رفته و به صورت هیدروکربن باقی می ماند.