مواجهه انسان با PAHs
برای عموم افراد مسیر اصلی مواجهه با PAHs از طریق استنشاق هوای آزاد، خوردن غذاهای حاوی PAHs، کشیدن سیگار یا استنشاق دود حاصل از اجاق گاز میباشد. افراد غیرسیگاری از طریق مواد غذایی با آن مواجه میشوند. پردازش (خشک کردن و دودی کردن) و پختن غذاها در درجه حرارتهای بالا عامل عمده تولید PAHs در مواد غذایی است. برخی از محصولات کشاورزی نطیر گندم، گندم سیاه (rye) و عدس ممکن است PAHs را سنتز یا از طریق آب، هوا یا خاک آنها را جذب کنند. همچنین ورود PAHs به بدن ممکن است از طریق بلع خاک آلوده و استنشاق یا جذب پوستی بخارات PAHs صورت گیرد.
اثرات بهداشتی PAHs
اثرات وسيعي از سميت PAHs بر روي موجودات زنده، ميكروارگانيسمها، گياهان خاكزي، موجودات آبزي، دوزيستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران گزارش شده است. همچنین اثر سميت آنها بر روي رشد، متابوليسم و تشكيل تومور يعني سميت حاد، مزمن، سيتوپلاسمي، ژني و خاصيت سرطانزايي نيز به اثبات رسيده است. توجه اوليه تحقيقات سميت شناسي برروي خاصيت سميت ژني و سرطانزايي اين تركيبات متمایل شده است.
سرعت ورود PAHs به بدن تحت تأثير حضور تركيباتي است كه شخص به طور همزمان در معرض آنها قرار ميگيرد. جذب PAHs در اثر خوردن، معمولاً كُند است. این ترکیبات ميتوانند در همه بافتهاي داراي چربي وارد شوند. اين تركيبات تمايل زيادي به ذخيره شدن در كليه و كبد دارند، ولي مقادير كمي از آنها در طحال و غده آدرنال نيز ذخيره ميگردد. اين تركيبات در بافتهاي بدن به تركيباتي كه برخي كم خطرتر و بعضي مضرتر از PAHs اوليه هستند، تبديل ميشوند. مطالعات صورت گرفته روي حيوانات نشان دهنده این است كه PAHs تمايل به ماندن طولاني مدت در بافتهاي مختلف ندارند و بيشتر اين تركيبات پس از چند روز از طريق مدفوع و ادرار از بدن خارج ميشوند. نوع و شدت تأثيراتي كه بر سلامتي انسان دارند وابسته به عوامل متعددي است كه ميتوان به مواردی نظیر ميزان ورود اين مواد به بدن انسان، مدت تماس، سن، جنس، وضع تغذيه، سلامت شخص و مانع يا مسير تماس با این ترکیبات اشاره نمود.اثرات بهداشتی PAHs به دو گروه اثرات کوتاه مدت و اثرات بلند مدت طبقهبندی میشوند شامل ( اثرات بهداشتی بلند مدت،اثرات بهداشتی کوتاه مدت، تحریک پوست و چشم، تهوع و استفراغ، التهاب سیستمیک، سرطانهای پوست، ریه، مثانه و گوارش، آب مروارید، آسیب به DNA، کبد و کلیه، جهش ژنی و مرگ و میر قلبی ـ عروقی)